Czym są monocyty i jakie funkcje pełnią?

Leukocyty (inaczej białe krwinki) to ważny element układu odpornościowego człowieka. Odpowiadają one za walkę z bakteriami, wirusami i innymi patogenami, a ich obniżony poziom może świadczyć o różnych problemach zdrowotnych.

Wyróżnia się różne rodzaje leukocytów. Monocyty to największe z białych krwinek – średnica dojrzałego monocyty to około 14-20, a niekiedy nawet 40 μm. Należą do agranulocytów, czyli rodzaju białych krwinek, które są pozbawione granuli (ziarnistości) w cytoplazmie.

Monocyty powstają w szpiku kostnym, a następnie trafiają do krwioobiegu. Ich rola polega przede wszystkim na usuwaniu czynników zakaźnych i martwych komórek, a także uczestniczeniu w odpowiedzi immunologicznej, wytwarzaniu i różnicowaniu elementów morfotycznych krwi oraz procesach zapalnych [1].

Spis Treści

Jak oznacza się poziom monocytów?

Aby oznaczyć poziom monocytów, wystarczy wykonać morfologię krwi z rozmazem. Badanie pozwala określić zarówno liczbę monocytów, jak i ich procentowy udział w ogólnej liczbie leukocytów.

Do analizy wykorzystuje się niewielką próbkę krwi żylnej. Zaleca się, aby krew do badania pobrać w godzinach porannych. Pacjent powinien być na czczo (najlepiej po 8-12 godzinach od ostatniego posiłku) [1].

Czy podwyższone monocyty to powód do niepokoju?

Podwyższone monocyty (monocytoza) mogą występować w przebiegu różnych chorób i stanów, takich jak m.in.:

niektóre choroby zakaźne (np. płonica)
gruźlica
infekcyjne zapalenie wsierdzia
marskość wątroby
zapalne choroby tkanki łącznej
nieswoiste zapalenia jelit
ziarnica złośliwa
białaczka mielomonocytowa

Przyczyną monocytozy może być również przyjmowanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidów) lub okres zdrowienia po chorobie zakaźnej.

Istnieją również sytuacje, gdy podwyższone monocyty mają podłoże fizjologiczne. Dzieje się tak w przypadku ciąży. Wyższy poziom monocytów u kobiet ciężarnych nie musi oznaczać problemów zdrowotnych, ale i tak warto skonsultować go z lekarzem, aby wykluczyć np. choroby zakaźne [1].

Obniżone monocyty

Niepokój może wzbudzić nie tylko zbyt wysoki, ale i niski poziom monocytów. Co może być jego przyczyną? Do przyczyn monocytopenii należą m.in.:

niedokrwistość aplastyczna
zespoły mielodysplastyczne
zaburzenia odporności
leczenie onkologiczne

Postępowanie w przypadku nieprawidłowego poziomu monocytów

Co robić, jeśli poziom monocytów jest nieprawidłowy? Wynik morfologii krwi z rozmazem powinien zawsze interpretować lekarz. Porównuje on wartości liczbowe z innymi parametrami i w razie potrzeby zleca dodatkowe badania. Jeżeli przyczyną podwyższonego lub obniżonego poziomu monocytów jest przebyta infekcja, zazwyczaj wykonuje się ponowne badanie po kilku dniach lub tygodniach i porównuje wyniki.

Diagnostyka rozpoczyna się od wykluczenia najczęstszych chorób infekcyjnych, bakteryjnych i grzybiczych. W przypadku niejednoznacznych wyników lekarz może zlecić dalsze badania krwi, badania obrazowe czy badanie moczu. Często sprawdza się także poziom CRP (białka C-reaktywnego), który wzrasta w przebiegu infekcji.

Czy obniżone lub podwyższone monocyty wymagają leczenia? Wszystko zależy od przyczyny (np. wysoki poziom monocytów w ciąży może być zjawiskiem fizjologicznym). W przypadku monocytopenii pomocna bywa suplementacja preparatami poprawiającymi parametry krwi i ogólną kondycję organizmu. Niekiedy lekarz zaleca również konsultację dietetyczną lub zmianę jadłospisu, co ma szczególne znaczenie przy niedokrwistości, nieswoistych zapaleniach jelit, niedożywieniu czy po chemioterapii [1].

Podwyższone monocyty mogą mieć różne przyczyny i nie zawsze oznaczają poważną chorobę. Czasami wzrost ich poziomu we krwi jest normalną reakcją organizmu, na przykład w okresie zdrowienia po infekcji. W innych przypadkach może jednak świadczyć o toczących się procesach zapalnych, chorobach zakaźnych czy zaburzeniach hematologicznych. W związku z tym tak ważne jest, aby wynik badania poziomu monocytów był zawsze interpretowany przez lekarza w kontekście innych parametrów i stanu klinicznego pacjenta. Samodzielne ocenianie wyników może prowadzić do błędnych wniosków i niepotrzebnego niepokoju.