Mój sprawdzony przepis na leczo do słoików na zimę. Smak lata zamknięty w szkle!

Zapach duszonej papryki i pomidorów to dla mnie jeden z najpiękniejszych zapachów późnego lata. Od razu wracają wspomnienia z dzieciństwa, kiedy cała kuchnia babci parowała, a na blacie stygły dziesiątki słoików z leczo. To był prawdziwy rytuał. Pamiętam, jak z siostrą podkradałyśmy kawałki kiełbasy prosto z deski, a babcia udawała, że nie widzi. Dzisiaj, kiedy sama przygotowuję leczo do słoików na zimę, staram się odtworzyć tamtą magię. To coś więcej niż tylko przetwory. To słoik pełen słońca, wspomnień i domowego ciepła, który ratuje nas w najmroczniejsze, zimowe dni. Chcę się z Wami podzielić moim rodzinnym skarbem – to kompletny i sprawdzony przez pokolenia przepis na leczo do słoików, który zawsze się udaje.

Po co w ogóle robić leczo w słoikach?

Czasem ktoś mnie pyta, po co tyle zachodu z tym wekowaniem, skoro w sklepie można kupić wszystko. Ale dla mnie odpowiedź jest prosta. Pamiętam te zimowe wieczory, kiedy po ciężkim dniu nie miałam siły na gotowanie. Wtedy taki słoik z domowym leczo był jak zbawienie. Otwierasz, podgrzewasz, dorzucasz ryż albo świeży chleb i masz obiad, który smakuje jak milion dolarów. To jest prawdziwa wygoda.

Ale nie tylko o wygodę chodzi. Chodzi o smak. Ten smak dojrzałych w słońcu, sezonowych warzyw, którego nie da się podrobić. Robiąc przetwory, zamykasz w słoiku esencję lata. A do tego masz pełną kontrolę nad tym, co jesz. Żadnych konserwantów, ulepszaczy, żadnej chemii. Mój przepis na leczo do słoików to czysta natura. No i ekonomia! Warzywa pod koniec sezonu są tanie jak barszcz, więc można naprawdę zaoszczędzić, a przy okazji nic się nie marnuje. To po prostu mądre i pyszne.

Rodzinna receptura na leczo, która zawsze wychodzi

No dobrze, czas na konkrety. To jest ten klasyczny, bazowy przepis na leczo do słoików, od którego wszystko się zaczyna. Z tej porcji wychodzi mi zazwyczaj około 5-6 litrowych słoików, co starcza na kilka porządnych, rodzinnych obiadów w środku zimy. Zanim zaczniesz, upewnij się, że masz wszystko pod ręką.

Składniki, które będą Ci potrzebne

• Warzywa: Papryka (koniecznie 2 kg, ja zawsze mieszam czerwoną i żółtą, bo babcia mówiła, że tak jest najładniej i najsmaczniej), dojrzałe pomidory (1 kg, najlepiej malinowe, albo puszka dobrych krojonych, jeśli nie masz czasu), cebula (około pół kilograma). Jeśli lubisz, możesz dorzucić cukinię albo bakłażana (też z pół kilo), wtedy wyjdzie ci pyszny przepis na leczo do słoików z cukinią.
• Coś konkretnego (albo i nie): Dobra, wędzona kiełbasa (300-400g, ja najczęściej używam śląskiej, ale podwawelska też da radę) albo kawałek boczku. Jeśli wolisz wege leczo do słoików, po prostu pomiń ten punkt.
• Przyprawy i dodatki: Koncentrat pomidorowy (3-4 łyżki dobrego, gęstego koncentratu), olej (3-4 łyżki), papryka słodka w proszku (2 czubate łyżeczki), papryka ostra (1 łyżeczka, albo więcej, jeśli lubisz ogień), sól, świeżo mielony pieprz, cukier (łyżeczka lub dwie do smaku), kilka liści laurowych, kilka ziaren ziela angielskiego i 3-4 ząbki czosnku, przeciśnięte przez praskę.

Przygotowanie leczo – mój sposób

To jak zrobić leczo do słoików krok po kroku? To proste, obiecuję!

1. Najpierw biorę się za warzywa. To najgorsza robota, ale z dobrą muzyką leci szybciej. Paprykę myję, wycinam gniazda nasienne i kroję w grubą kostkę. Cebulę obieram i kroję w piórka. Pomidory nacinam na krzyż, sparzam wrzątkiem, zdejmuję skórkę i kroję w kostkę. Jak używam cukinii, to też ją myję i kroję w podobnej wielkości kawałki co paprykę.
2. W dużym garze, takim z grubym dnem, rozgrzewam olej. Wrzucam cebulę i szklę ją powoli, aż będzie miękka i słodka. Jeśli robię wersję z mięsem, to teraz jest ten moment. Dorzucam pokrojoną w kostkę kiełbasę i podsmażam, aż się ładnie zrumieni. Potem wyjmuję kiełbasę z cebulą na talerz, a w garze zostawiam ten pyszny, wytopiony tłuszcz.
3. Do tego samego gara wrzucam paprykę. Mieszam i duszę pod przykryciem jakieś 10-15 minut, aż trochę zmięknie. Jak dodaję cukinię, to wrzucam ją po około 5 minutach duszenia papryki.
4. Teraz czas na resztę towarzystwa. Do gara wracają pomidory, koncentrat, wszystkie przyprawy (słodka i ostra papryka, sól, pieprz, cukier, liście laurowe, ziele) i posiekany czosnek. Wrzucam też z powrotem podsmażoną kiełbasę. Mieszam wszystko dokładnie.
5. I teraz kluczowe pytanie: ile gotować leczo do słoików? Całość musi się dusić na małym ogniu, bez przykrycia, przez około 30-45 minut. Trzeba pilnować i mieszać od czasu do czasu. Leczo musi zgęstnieć, nadmiar wody z pomidorów ma odparować. Na koniec próbuję i ewentualnie doprawiam. Ma być idealne!

Moje małe sekrety, czyli co robić, by leczo było idealne

Zawsze powtarzam, że z byle czego dobrego leczo nie będzie. Musicie wybrać najpiękniejsze, dojrzałe warzywa, jakie znajdziecie. Unikajcie tych poobijanych czy nadpsutych, bo to wpłynie nie tylko na smak, ale też na to, jak długo wasze przetwory postoją.

Kolejna rzecz to konsystencja. Pamiętam, jak kiedyś zrobiłam za rzadkie leczo… nie było to to samo. Dlatego tak ważne jest to duszenie bez przykrywki na końcu, żeby sos się zredukował i stał się gęsty i aksamitny. Dobry koncentrat pomidorowy też robi robotę – pogłębia kolor, smak i pomaga w zagęszczeniu. A co z octem? Ja nigdy go nie dodaję. Dobry przepis na leczo do słoików bez octu opiera się na naturalnej kwasowości pomidorów. W połączeniu z pasteryzacją to w zupełności wystarcza, żeby przetwory były bezpieczne.

Pasteryzacja bez tajemnic. Jak to robić dobrze?

Pasteryzacja to był zawsze moment grozy w naszej kuchni, ale bez niej cała praca na marne. To ona gwarantuje, że nasze słoiki z leczo przetrwają zimę. Trochę stresu jest, nie powiem, ale satysfakcja, gdy słoiki ‘pykną’, jest ogromna.

Najpierw trzeba przygotować słoiki. Muszą być idealnie czyste i wyparzone. Ja myję je dokładnie, a potem wkładam do piekarnika nagrzanego do 120 stopni na 15 minut. Zakrętki zalewam wrzątkiem. Gorące leczo nakładam do gorących słoików, zostawiając tak z 1-2 cm luzu od góry. Wycieram brzeg słoika do sucha i mocno zakręcam.

A potem pasteryzacja. Ja osobiście najczęściej pasteryzuję ‘na mokro’ w wielkim garze po babci. Na dno kładę ściereczkę, ustawiam słoiki, żeby się nie stykały, i zalewam ciepłą wodą do 3/4 wysokości. Gotuję na małym ogniu przez 20-30 minut. Można też pasteryzować na sucho, w piekarniku. Wtedy słoiki wstawia się do piekarnika nagrzanego do 120-130 stopni na jakieś pół godziny. Po pasteryzacji ostrożnie wyjmuję słoiki i odstawiam je do góry dnem na blacie wyłożonym ręcznikiem, żeby ostygły. Kiedy wystygną, sprawdzam, czy wszystkie zakrętki są wklęsłe. Jeśli tak – udało się!

Coś dla eksperymentatorów – jak podkręcić klasyczne leczo

Ten podstawowy przepis na leczo do słoików to świetna baza, ale kto powiedział, że nie można eksperymentować? Ja uwielbiam!

• Leczo z cukinią: To moja ulubiona wersja. Jak już pisałam, cukinia dodaje delikatności. A jak już jesteśmy przy cukinii, to musicie spróbować też mojego przepisu na sos z cukinii do słoików na zimę, po prostu niebo w gębie.
• Wersja wege: Dla moich znajomych wegetarian robię wegetariańskie leczo do słoików. Zamiast kiełbasy dodaję wędzone tofu, ciecierzycę albo pieczarki. Też jest pyszne!
• Na ostro: Jeśli macie w domu fana ostrości, tak jak mój mąż, to ten przepis na ostre leczo do słoików jest dla was. Wystarczy dodać więcej ostrej papryki albo kilka posiekanych papryczek chili.
• Inne mięsa: Czasem zamiast kiełbasy daję kawałki kurczaka albo wołowiny gulaszowej, którą wcześniej długo duszę. Każda wersja jest trochę inna, ale równie smaczna.

Wasze pytania o przepis na leczo do słoików

Dostaję masę pytań o to leczo. Zebrałam te najczęstsze, żeby rozwiać wszelkie wątpliwości.

Często pytacie, czy można dodać inne warzywa. Pewnie, że tak! Pasują pieczarki, dynia, a nawet zielona fasolka. Eksperymentujcie! Ja na przykład uwielbiam dodawać kukurydzę, ale pamiętam, żeby ją wcześniej zblanszować. Podobnie robię, gdy przygotowuję fasolkę szparagową w słoikach.

A co, jeśli słoik nie „złapał”? Zdarzyło mi się to raz, pokrywka była wypukła. Nie ma co panikować. Po prostu taki słoik zjedliśmy na kolację następnego dnia. Nie można go długo przechowywać, ale absolutnie nic mu nie jest. Można też spróbować go zapasteryzować jeszcze raz, z nową zakrętką.

I gotowe! Cieszcie się smakiem lata przez cały rok

Mam nadzieję, że mój przepis na leczo do słoików zagości w waszych domach na stałe. Przygotowanie przetworów to trochę pracy, nie będę oszukiwać, ale satysfakcja jest ogromna. To więcej niż jedzenie, to wspomnienia i ciepło, które można otworzyć w środku zimy. Nie ma nic lepszego niż domowe leczo na zimę w mroźny dzień. Eksperymentujcie, bawcie się smakami i cieszcie się tym, co daje nam natura. Smacznego! A jeśli wekowanie wejdzie Wam w krew, sprawdźcie też, jak ja robię najlepsze ogórki kiszone!