Mój Przepis na Keks Tradycyjny: Jak Upiec Wilgotne Ciasto z Bakaliami z Zeszytu Babci

Zapach keksu mojej babci to dla mnie jeden z najsilniejszych zapachów świąt. Serio. Pamiętam jak dziś, jak cała kuchnia wypełniała się aromatem masła, pomarańczy i korzennych przypraw. Babcia Zosia, mistrzyni tego wypieku, zawsze mówiła, że dobry keks musi „swoje odleżeć”, żeby smaki się przegryzły. Przez lata próbowałam odtworzyć ten smak. Przerobiłam dziesiątki receptur z internetu i starych książek kucharskich, ale zawsze czegoś brakowało. Aż w końcu, podczas porządków na strychu, znalazłam jej stary, pożółkły zeszyt. A w nim, zapisany lekko drżącą ręką, ten jeden, jedyny przepis na keks tradycyjny. To nie jest po prostu ciasto, to jest wehikuł czasu, kapsuła wspomnień. I dzisiaj chcę się nim z Wami podzielić. To nie jest kolejny suchy przepis, to jest kulinarna opowieść i sprawdzony, najlepszy przepis na keks tradycyjny, jaki znam.

Gwarantuję wam, że ten keks tradycyjny z przepisu babci to coś zupełnie innego niż sklepowe, suche cegły. To ciasto jest gęste, ciężkie od bakalii, ale jednocześnie cudownie wilgotne i aromatyczne. Idealne na Boże Narodzenie, na Wielkanoc, a nawet na zwykłe, szare popołudnie, kiedy potrzebujecie czegoś na poprawę humoru.

Skąd się wziął ten cały keks?

Zanim przejdziemy do konkretów, chwila zadumy nad historią. Keks, czyli w wielu miejscach na świecie fruitcake, to ciasto z baaardzo długą brodą. Jego korzenie sięgają tak daleko w przeszłość, że aż trudno uwierzyć. Już w średniowieczu ludzie zajadali się ciastami z suszonymi owocami, chociaż wtedy były one towarem luksusowym, dostępnym tylko dla najbogatszych. Możecie o tym poczytać więcej w różnych źródłach, nawet na Wikipedii. W Polsce tradycyjny wypiek polski jakim jest keks, na dobre zadomowił się na naszych stołach i stał się symbolem świątecznego dostatku. Każda rodzina miała swój sekretny przepis, przekazywany z matki na córkę. Mój przepis na keks tradycyjny pochodzi właśnie z takiej sztafety pokoleń. Babcia dostała go od swojej mamy, a teraz ja przekazuję go Wam. Bo dobrem trzeba się dzielić!

Skarby, których potrzebujesz do idealnego keksu

Żeby upiec prawdziwy domowy keks, potrzebujesz dobrych składników. Zapomnij o margarynie i jajkach z najniższej półki. Tutaj jakość naprawdę ma znaczenie. To serce i dusza tego wypieku, więc nie idźcie na skróty, bo ciasto wam tego nie wybaczy.

Bakalie – czyli to, co tygryski lubią najbardziej

To one grają pierwsze skrzypce. W zeszycie babci jest napisane wyraźnie: „bakalii nie żałować!”. I ja się tego trzymam. W moim przepisie na keks z bakaliami i orzechami lądują rodzynki (dużo rodzynek!), kandyzowana skórka pomarańczowa (koniecznie, daje ten obłędny aromat!), suszone figi, daktyle, migdały i orzechy włoskie. Ale najważniejszy trik to namoczenie ich na noc w alkoholu. Babcia używała rumu, ja czasem daję sok pomarańczowy albo po prostu mocną herbatę. Ten prosty zabieg sprawia, że keks z rodzynkami i skórką pomarańczową jest niewiarygodnie wilgotny i pełen smaku. Nie pomijajcie tego kroku, bo to fundament, który sprawia, że ten przepis na keks tradycyjny jest tak wyjątkowy.

Reszta ekipy, czyli baza ciasta

Fundamentem jest masło. Prawdziwe, osełkowe masło o zawartości tłuszczu co najmniej 82%. To ono, a nie żadne miksy, odpowiada za kruchość i maślany smak, który tak kochamy w tym przepisie na keks z masłem. Jajka muszą być świeże, najlepiej od szczęśliwych kurek, w temperaturze pokojowej. Mąka pszenna, zwykła tortowa, typ 450, da radę. Cukier – wiadomo. Proszek do pieczenia, żeby ciasto nie wyszło zakalcem. I aromaty! Ja daję ekstrakt waniliowy, świeżo startą skórkę z cytryny i gotową przyprawę do piernika. Czasem, jak mam wenę, sama mielę goździki i cynamon. To połączenie składników to właśnie ten kompletny i sprawdzony przepis na keks tradycyjny, który zawsze się udaje.

No to do dzieła! Babciny przepis na keks tradycyjny krok po kroku

Dobra, koniec gadania, czas na pieczenie. Przygotowanie tego ciasta to rytuał. Pamiętajcie, że cierpliwość jest tu kluczowa, szczególnie gdy zastanawiacie się, jak zrobić keks tradycyjny krok po kroku. To nie jest ciasto na szybko.

Przygotowania wstępne

Nasz przepis na keks tradycyjny zaczynamy dzień wcześniej od namoczenia bakalii. Rano odcedźcie je porządnie i lekko osuszcie papierowym ręcznikiem. Formę, taką podłużną keksówkę, wysmarujcie masłem i obsypcie bułką tartą. Piekarnik nagrzejcie do 170 stopni, ja używam opcji góra-dół, bez termoobiegu, bo mam wrażenie, że mniej wysusza ciasto. To ważne, żeby keks świąteczny piekł się równomiernie.

Robimy ciasto

W dużej misce utrzyjcie miękkie masło z cukrem na białą, puszystą masę. To może potrwać kilka minut, ale nie spieszcie się. Potem wbijajcie jajka, ale pojedynczo! Jedno jajko, miksujecie do połączenia, potem następne. To zapobiega zwarzeniu się masy, co jest najgorszą rzeczą, jaka może się stać. W osobnej misce wymieszajcie mąkę, proszek i przyprawy. Dodawajcie suche składniki do mokrych partiami, mieszając już delikatnie szpatułką, tylko do połączenia. Babcia zawsze mówiła: „nie męcz ciasta!”. Zbyt długie mieszanie sprawi, że wyjdzie twarde, a my chcemy przecież wilgotne ciasto świąteczne. No i proszę, macie przepis na keks tradycyjny prawie gotowy.

Finał, czyli pieczenie

Teraz ten myk, o którym pisałam wcześniej: bakalie obtoczcie w łyżce mąki. Dzięki temu nie opadną wszystkie na dno i będą ładnie rozłożone w całym cieście. Wrzućcie je do masy i delikatnie wymieszajcie. Przełóżcie ciasto do formy, wyrównajcie. I do pieca! Pieczcie ten keks z suszonymi owocami jakieś 50-60 minut. Po 45 minutach zróbcie test suchego patyczka – jak będzie suchy, ciasto jest gotowe. Wyjmijcie z piekarnika i studźcie. Dobry przepis na keks tradycyjny to podstawa sukcesu.

Co zrobić, żeby keks nie był suchym wiórem?

To pytanie spędzało mi sen z powiek. Walczyłam z suchym keksem latami, aż w końcu zrozumiałam kilka rzeczy. Po pierwsze, jakość składników. Dobre masło to podstawa. Po drugie, wspomniane już moczenie bakalii. To absolutnie kluczowe, by ten przepis na wilgotny keks tradycyjny się udał. One oddają wilgoć ciastu podczas pieczenia. Ten krok sprawi, że wasz keks z rodzynkami i skórką pomarańczową będzie soczysty, trochę jak idealny wilgotny makowiec. Po trzecie, nie przetrzymujcie go w piekarniku. Lepiej wyjąć go minutę za wcześnie niż minutę za późno. Zawsze kierujcie się testem patyczka. Niektóre gospodynie dodają do ciasta łyżkę miodu albo jogurtu, ale ten przepis na keks tradycyjny tego nie potrzebuje, jeśli trzymacie się zasad.

To ciasto jest przeciwieństwem szybkich deserów, jak choćby babka z mikrofali, którą robi się w pięć minut. Keks wymaga czasu, miłości i cierpliwości, ale odwdzięcza się smakiem, który zostaje w pamięci na długo. To właśnie dlatego najlepszy przepis na keks staropolski jest tak cenny.

Gdy klasyka to za mało, czyli jak podrasować swój keks

Chociaż ten podstawowy przepis na keks tradycyjny jest dla mnie idealny, czasem lubię poeksperymentować. Możecie dodać do niego trochę startego imbiru albo kardamonu dla ostrzejszej nuty. Zamiast rumu, użyjcie amaretto albo nalewki wiśniowej. A co do bakalii – hulaj dusza! Suszone śliwki, morele, żurawina, kandyzowane wiśnie… wszystko pasuje. Dzięki temu wasz keks z suszonymi owocami za każdym razem może smakować odrobinę inaczej. To też świetny sposób na wykorzystanie resztek bakalii, które zostają po innych wypiekach, na przykład po wielkanocnych ciasteczkach.

A dekoracja? Czasem wystarczy samo oprószenie cukrem pudrem. Ale klasyczny lukier z soku z cytryny i cukru pudru też robi robotę. Można też polać go rozpuszczoną czekoladą. Najważniejsze, żeby było od serca. Ten łatwy przepis na keks tradycyjny daje duże pole do popisu.

Jak przechować keks, żeby był jeszcze lepszy (jeśli coś zostanie!)

Babcia Zosia zawsze piekła keks na tydzień przed świętami. Mówiła, że musi „dojrzeć”. I miała rację! Świeżo upieczony jest pyszny, ale po dwóch, trzech dniach smaki się łączą, a ciasto staje się jeszcze bardziej wilgotne. Najlepiej zawinąć go szczelnie w folię spożywczą albo pergamin i trzymać w chłodnym miejscu, w szczelnym pojemniku. Smakuje obłędnie do porannej kawy. To jedno z tych ciast, jak dobre puszyste ciasto czekoladowe, które zawsze poprawia humor. Gwarantuję, że ten przepis na keks tradycyjny sprawi, że ciasto zniknie szybciej niż myślicie.

To tyle ode mnie

Pieczenie keksu to dla mnie coś więcej niż tylko robienie deseru. To podróż do dzieciństwa, do kuchni babci, do tych wszystkich ciepłych, rodzinnych chwil. Mam ogromną nadzieję, że mój przepis na keks tradycyjny, ten wygrzebany ze starego zeszytu, zainspiruje Was do upieczenia własnego. Niech zapach bakalii i przypraw wypełni Wasze domy i stworzy cudowną atmosferę. Pamiętajcie o dobrych składnikach, odrobinie cierpliwości i sercu włożonym w pieczenie, a Wasz keks na pewno będzie hitem. Smacznego i dajcie znać, jak Wam wyszedł ten mój przepis na keks tradycyjny!