Babka Ziemniaczana Mojej Babci – Przepis, Który Zawsze Wychodzi

Zapach pieczonej babki ziemniaczanej to dla mnie zapach dzieciństwa na Podlasiu. Serio. Pamiętam jak dziś, kiedy wracałem ze szkoły, a już od progu witał mnie ten niesamowity, ciężki, ale i cudowny aromat smażonej cebulki, wędzonego boczku i ziemniaków. Babcia krzątała się po kuchni, a ja wiedziałem, że czeka mnie prawdziwa uczta. To nie było zwykłe danie, to był cały rytuał, który zapowiadał weekend.

Dlatego dzisiaj chcę się z wami podzielić czymś więcej niż tylko listą składników. Chcę wam dać ten jeden, jedyny, sprawdzony przepis na babkę ziemniaczaną, który od pokoleń gości w mojej rodzinie i nigdy nie zawodzi. To prawdziwy, tradycyjny smak, który mam nadzieję, pokochacie tak samo jak ja. To jest naprawdę prosty przepis na babkę ziemniaczaną, choć ma kilka swoich małych sekretów.

Co tak naprawdę kryje się pod tą chrupiącą skórką?

Babka ziemniaczana to dla mnie kwintesencja polskiej kuchni – prostej, sycącej i opartej na tym, co dała ziemia. Chrupiąca, złocista skórka z wierzchu i miękkie, wilgotne, prawie kremowe wnętrze. Mój dziadek z uśmiechem nazywał ją „kartoflakiem” i potrafił zjeść pół blaszki na raz. To danie ma duszę, historię wyrytą w każdej grudce ziemniaka. Wywodzi się z kuchni chłopskiej, gdzie nic nie mogło się zmarnować, a z kilku tanich składników trzeba było wyczarować coś, co nakarmi całą rodzinę.

Na Podlasiu, skąd pochodzę, to danie to świętość. Każda gospodyni ma swój sekretny składnik, swój sposób. Podobne cuda można znaleźć w kuchniach naszych wschodnich sąsiadów, na Białorusi czy Litwie, ale sercem jestem przy naszej, polskiej wersji. Mój przepis na babkę ziemniaczaną to właśnie taka podlaska klasyka, przekazywana z pokolenia na pokolenie, podobnie jak nasz przepis na makowiec.

Skarby ze spiżarni, czyli czego potrzebujemy

Żeby powstała idealna babka ziemniaczana, składniki muszą być dobrej jakości. Tu nie ma miejsca na kompromisy. Dobre składniki to sekret każdego udanego przepisu na babkę ziemniaczaną.

• Około 2 kg ziemniaków – i tu uwaga, nie byle jakie! Muszą być mączyste, takie typu B lub C. Babcia zawsze wysyłała mnie po Irgę, Bryzę albo Tajfuna. Z sałatkowych wyjdzie wam wodnista breja, a nie babka.
• 2-3 duże cebule. Jedna pójdzie do tarcia z ziemniakami, reszta na patelnię.
• 3 duże jajka, najlepiej od szczęśliwej kury.
• 200-300 g wędzonego, surowego boczku. Taki porządny, przerośnięty tłuszczykiem, który przy smażeniu odda cały swój aromat. To podstawa, jeśli interesuje was klasyczny babka ziemniaczana z boczkiem przepis.
• 2-3 łyżki mąki pszennej (ja czasem daję, czasem nie, zależy od ziemniaków).
• Sól i świeżo zmielony czarny pieprz. Nie żałujcie pieprzu, ziemniaki go kochają!
• Solidna łyżeczka suszonego majeranku.
• Smalec lub olej do wysmarowania formy.

Opcjonalnie można dorzucić pokrojoną w kostkę kiełbasę albo garść namoczonych, suszonych grzybów. Ale najpierw spróbujcie wersji podstawowej. To najlepszy przepis na babkę ziemniaczaną w swojej prostocie.

No to do dzieła! Jak zrobić babkę ziemniaczaną krok po kroku

Przygotujcie się na trochę pracy, ale efekt jest tego wart. Pokażę wam, jak zrobić babkę ziemniaczaną tak, by smakowała jak u babci. Nawet jeśli nie macie zdjęć, ten przepis na babkę ziemniaczaną jest tak opisany, że dacie radę.

Tarcie i odciskanie – najważniejszy etap

Najgorsza część roboty, nie oszukujmy się. Tarcie ziemniaków. Kiedyś to była ręczna tarka i łzy (nie tylko od cebuli!). Dziś na szczęście mamy malaksery i roboty kuchenne. Obierzcie ziemniaki i jedną cebulę, a następnie zetrzyjcie wszystko na najdrobniejszych oczkach. Cebula sprawi, że ziemniaki nie będą tak szybko ciemnieć. A potem najważniejsze – odciskanie. Całą masę trzeba przełożyć na gęste sito albo, jak robiła moja babcia, na czystą pieluchę tetrową, i odcisnąć z nadmiaru wody. Ale, ale! Wody nie wylewajcie! Odstawcie miskę na bok na kwadrans. Na dnie zbierze się biały osad – to skrobia ziemniaczana, nasz naturalny „klej”. To jest absolutna podstawa, jeśli chcecie, żeby ten przepis na babkę ziemniaczaną się udał.

Poezja na patelni: skwarki i cebulka

W czasie, gdy skrobia sobie opada, kroimy boczuś w kosteczkę i wrzucamy na zimną patelnię. Smażymy powoli, na małym ogniu, aż wytopi się tłuszcz, a z boczku zrobią się chrupiące, złote skwarki. Ten dźwięk i zapach to poezja! Cały dom zaczyna pachnieć tak, że sąsiedzi zaraz zaczną pukać do drzwi. Tłuszcz odlewamy (zostawiamy trochę na patelni), a na nim szklimy resztę cebuli, pokrojoną w drobną kostkę. Ma być złota, słodka, nie spalona.

Wielkie mieszanie

Teraz czas na finał. Do odciśniętych ziemniaków delikatnie zlewamy wodę z miski, a całą skrobię z dna dodajemy z powrotem do masy. Do tego wbijamy jajka, dorzucamy zeszkloną cebulkę i chrupiące skwarki. No i przyprawy. Sól, dużo pieprzu i majeranek. Czasem dodaję te dwie, trzy łyżki mąki, zwłaszcza jak ziemniaki wydają mi się jakieś takie podejrzanie wodniste. Wszystko mieszamy porządnie, ale bez przesady, aż powstanie gęsta, jednolita masa. To kluczowy moment w tym przepisie na babkę ziemniaczaną.

Keksówka jest idealna. Wysmarujcie ją grubo smalcem albo tym tłuszczem z boczku i wysypcie bułką tartą. To da nam tę obłędnie chrupiącą skórkę z każdej strony.

Wielkie pieczenie i chwila prawdy

Piekarnik nagrzany do 180 stopni (góra-dół). Wstawiamy naszą babkę i… uzbrajamy się w cierpliwość. Pytanie, ile piec babkę ziemniaczaną, jest kluczowe. To potrwa od godziny do nawet półtorej. Wszystko zależy od wielkości formy i humoru waszego piekarnika, zupełnie jak przy pieczeniu tradycyjnego sernika. Nie otwierajcie go co chwila! Dajcie jej spokój. Pod koniec można podkręcić temperaturę do 200 stopni na ostatnie 10-15 minut, żeby skórka była już naprawdę fest chrupiąca. Patyczek prawdę ci powie – wbijcie go w środek, jak jest suchy, to gotowe. Jeśli nie, pieczcie dalej. Ten przepis na babkę ziemniaczaną wymaga trochę wyczucia.

Gdy najdzie Cię ochota na eksperymenty

Ten tradycyjny przepis na babkę ziemniaczaną to świetna baza do własnych pomysłów.

Babka ziemniaczana bez mąki przepis

Jeśli unikacie glutenu, to sprawa jest banalnie prosta. Po prostu pomijacie te dwie łyżki mąki pszennej. Kluczem do sukcesu i tak jest ta skrobia z odciśniętych ziemniaków, ona wszystko pięknie zwiąże. Wyjdzie może ciut bardziej wilgotna w środku, co dla wielu jest zaletą. To idealny przepis na babkę ziemniaczaną dla osób na diecie bezglutenowej.

Coś dla wegetarian

Wiadomo, boczek można pominąć. W jego miejsce wrzućcie podsmażone pieczarki albo suszone grzyby (wcześniej namoczone i posiekane). Smak będzie głębszy, leśny. Można też dodać startą marchewkę lub cukinię (dobrze odciśniętą!). W wersji wegańskiej jajka można zastąpić mielonym siemieniem lnianym zalanym wodą. Nawet w wersji wege, ten przepis na babkę ziemniaczaną jest fantastyczny.

Babka ziemniaczana z sosem grzybowym

To już jest danie restauracyjne! Zamiast dodawać grzyby do środka, można podać babkę z kremowym sosem. Taki prosty sos z pieczarek na śmietanie i niebo w gębie. To świetny sposób na urozmaicenie tego dania, a przepis na babkę ziemniaczaną z sosem grzybowym robi furorę na rodzinnych obiadach. To też super pomysł, jeśli chcemy podać babkę z czymś lżejszym niż sałatka.

Z czym to się je, czyli wielki finał

Klasyka to oczywiście kleks gęstej, kwaśniej śmietany. U nas w domu zawsze był też sos czosnkowy albo po prostu surówka z kiszonej kapusty, żeby przełamać ten smak. Ale wiecie, kiedy jest najlepsza? Odgrzewana na drugi dzień, pokrojona w grube plastry i podsmażona na maśle na złoto… to jest dopiero coś! Wtedy jest jeszcze bardziej chrupiąca. To jak podacie babkę, zależy już tylko od was, nasz przepis na babkę ziemniaczaną jest tylko bazą.

Coś poszło nie tak? Kilka odpowiedzi

Czy można ją odgrzewać?
Pewnie! Jak już wspomniałem, najlepiej na patelni, będzie miała chrupiące boczki. W piekarniku też da radę.

Jak przechowywać?
W lodówce, zawinięta w folię spożywczą lub w zamkniętym pojemniku. Chociaż u mnie rzadko kiedy coś zostaje na dłużej niż dwa dni.

A mrozić?
Technicznie tak. Po wystudzeniu pokroić w porcje, zawinąć i do zamrażarki. Ale po co? Lepiej zjeść od razu! Po rozmrożeniu traci trochę na teksturze.

Dlaczego wyszła mi zbyt sucha albo za mokra?
Jak za sucha, to pewnie za mocno odcisnąłeś ziemniaki albo dałeś za dużo mąki. Jak za mokra – za słabo odcisnąłeś albo użyłeś ziemniaków sałatkowych. To jest najczęstszy błąd. Pamiętaj też o dodaniu tej skrobi z dna. Ten przepis na babkę ziemniaczaną jest prosty, ale diabeł tkwi właśnie w takich szczegółach.

Smak, który łączy pokolenia

Mam wielką nadzieję, że ten mój rodzinny przepis na babkę ziemniaczaną zagości też w waszych domach i na waszych stołach. To jest danie, które ma niesamowitą moc łączenia ludzi. Nie bójcie się go modyfikować, dodawać coś od siebie, eksperymentować. Kto wie, może za kilka lat to będzie wasz „rodzinny przepis”, który przekażecie dalej? A może zainspiruje was to też do wypróbowania innych domowych przepisów?

Dajcie znać w komentarzach, jak wam wyszło i czy macie jakieś swoje patenty. Smacznego!