Jajka i Laktoza – Cała Prawda. Czy Musisz z Nich Rezygnować?

Pamiętam jak dziś ten moment, kiedy kilka lat temu u mojej siostry zdiagnozowano nietolerancje laktozy. Nasza kuchnia, do tej pory ostoja spokoju, zamieniła się w pole minowe. Zaczeliśmy czytać etykiety z lupą w ręku, a każdy produkt wydawał się podejrzany. Mleko, sery, jogurty – to było oczywiste i poszło w odstawkę jako pierwsze. Ale potem, podczas robienia listy zakupów, padło pytanie, które na chwilę nas zamroziło: a co z jajkami? Czy jajka zawierają laktozę? Przez chwilę panowała konsternacja. Bo przecież stoją w sklepie obok nabiału, prawda? Ten moment uświadomił mi, jak wiele mitów krąży wokół jedzenia i jak łatwo wpaść w pułapkę dezinformacji. W tym artykule rozprawimy się z tym raz na zawsze. Opowiem wam, dlaczego obawy o to, czy jest laktoza w jajkach, można włożyć między bajki i dlaczego mogą one być waszym najlepszym przyjacielem w diecie bezmlecznej. W końcu odpowiemy na pytanie, czy laktoza w jajkach faktycznie istnieje.

Dlaczego w ogóle martwimy się laktozą? Krótka historia mojego brzucha

Zanim przejdziemy do jajek, wyjaśnijmy sobie jedno. Laktoza, ten słynny cukier mleczny. To on jest winowajcą całego zamieszania. Znajduje się naturalnie w mleku ssaków, więc w krowim, kozim, owczym. Żeby nasz organizm mógł go strawić, potrzebuje specjalnego narzędzia – enzymu o nazwie laktaza. U niektórych z nas, jak u mojej siostry, produkcja tego enzymu z wiekiem spada, albo jest go po prostu za mało. I wtedy zaczyna się jazda. Wzdęcia, bóle brzucha, przelewanie… Znam to aż za dobrze z opowieści, a i sama miewałam gorsze dni po kawie z mlekiem, zanim przerzuciłam się na napoje roślinne.

Te nieprzyjemne dolegliwości to właśnie objawy nietolerancji laktozy. Problem w tym, że laktoza nie czai się tylko w szklance mleka. Producenci dodają ją do mnóstwa produktów, od wędlin po gotowe sosy. Dlatego tak ważne jest rozumienie, gdzie jej szukać, a gdzie, jak w przypadku rzekomej laktozy w jajkach, jej na pewno nie ma. Bo stres związany z jedzeniem to ostatnia rzecz, jakiej nam potrzeba. Poznanie faktów o tym, gdzie znajduje się laktoza w żywności, a gdzie nie, to podstawa.

Jajko to nie nabiał! Skąd więc to całe nieporozumienie?

To jest jedno z tych pytań, które wraca jak bumerang. Ludzie widzą jajka w lodówce obok kartonu mleka i automatycznie wrzucają je do jednego worka z napisem ‘nabiał’.

Nic bardziej mylnego.

Powiedzmy to sobie głośno i wyraźnie: jajka pochodzą od ptaków (najczęściej kur), a nie od ssaków. Krowy dają mleko, kury znoszą jajka. To zupełnie inna bajka biologiczna. Ta fundamentalna różnica jest kluczem do całej zagadki. Skoro jajka nie są produktem mlecznym, to po prostu nie mogą naturalnie zawierać cukru mlecznego. Pytanie, czy jajko to produkt mleczny, jest więc oparte na fałszywym założeniu. To trochę tak, jakby pytać, czy banany mają ości. Nie ta kategoria produktu. To ostatecznie zamyka dyskusję na temat tego, czy laktoza w jajkach jest możliwa. To, że leżą obok siebie w sklepie, to tylko kwestia logistyki chłodniczej. Więc możecie być spokojni, że laktoza w jajkach to mit.

Co tak naprawdę kryje się w skorupce? Rozbieramy jajko na czynniki pierwsze

Gdyby jajko było superbohaterem, jego supermocą byłaby odżywczość. Pomyślcie o tym jak o małej, naturalnej kapsułce pełnej dobra. W środku znajdziemy przede wszystkim najwyższej jakości białko – wzorzec, do którego porównuje się inne białka. To ono buduje nasze mięśnie po treningu i regeneruje komórki. Dalej mamy tłuszcze, głównie w żółtku, w tym te zdrowe, nienasycone. I całą armię witamin i minerałów: witamina A dla oczu, witamina D dla kości, witaminy z grupy B dla energii, selen, cynk… Można by wymieniać długo. A węglowodany? Prawie wcale. A co z cukrem mlecznym? No właśnie. Jak podają wiarygodne źródła, takie jak Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, w składzie jajka nie ma miejsca na laktozę. Jego skład chemiczny jest prosty i klarowny. Pytanie o to, czy jest laktoza w jajkach, jest więc pytaniem retorycznym. Dlatego właśnie laktoza w jajkach jest pojęciem z pogranicza fantastyki. Jeśli ktokolwiek będzie was straszył, że jest laktoza w jajkach, możecie mu z czystym sumieniem wytłumaczyć, że to niemożliwe.

Jajka na diecie bez laktozy? Twój nowy najlepszy przyjaciel!

Skoro już wiemy, że pytanie ‘czy w jajkach jest laktoza’ ma tylko jedną odpowiedź (‘nie!’), to możemy śmiało włączyć je do naszego menu. Dla osób z nietolerancją laktozy jajka są jak dar z niebios. Teraz, kiedy mamy pewność, że nie ma czegoś takiego jak laktoza w jajkach, możemy je jeść bez obaw. U mnie w domu jajecznica na maśle klarowanym (które też jest pozbawione laktozy!) to weekendowy rytuał, który wszystkim poprawia humor. A omlety z warzywami? Ratują mi życie, kiedy wracam zmęczona po pracy i nie mam siły na gotowanie. Są sycące, pyszne i gotowe w 10 minut.

Frittaty, pasty jajeczne, jako dodatek do zdrowych sałatek – możliwości są nieograniczone. To idealny składnik dla każdego, kto szuka pomysłów na posiłki, zwłaszcza jeśli interesują go przepisy diety niskowęglowodanowej, gdzie jajka grają pierwsze skrzypce. Bo dieta bezlaktozowa jajka wręcz uwielbia. To świetna wiadomość, bo problem laktozy w jajkach nie istnieje. Pamiętajcie tylko o jednej rzeczy, która może namieszać…

Uwaga, tu czai się pułapka! Kiedy danie z jajkiem może zawierać laktozę

I tu dochodzimy do momentu, w którym trzeba włączyć tryb detektywa. Bo o ile samo jajko jest niewinne jak baranek, to już dania z jego udziałem mogą być zdradliwe. Raz się na tym przejechałam. Kupiłam w sklepie gotową sałatkę jarzynową ‘z jajkiem’, zjadłam z apetytem, a potem… cóż, reszty możecie się domyślić. Okazało się, że w majonezie i sosie było pełno mleka w proszku. To klasyczny przykład ukrytej laktozy. Producenci dodają składniki mleczne do gotowych ciast, panierek, pasztetów, a nawet niektórych majonezów. Dlatego ZAWSZE, ale to zawsze, trzeba czytać etykiety. Jeśli widzisz w składzie mleko w proszku, serwatkę, kazeinę – uciekaj. Problem nie leży w tym, że jest laktoza w jajkach, bo jej nie ma, ale w tym, co dookoła nich zostało dodane. Nie dajcie sobie wmówić, że to laktoza w jajkach była problemem, bo to fizycznie niemożliwe. To ważna lekcja dla każdego, kto zaczyna swoją przygodę z dietą eliminacyjną.

Alergia, nietolerancja… nie mylmy pojęć! Kiedy jajko naprawdę jest winne?

Świat problemów z jedzeniem jest skomplikowany i łatwo się w nim pogubić. Dlatego ważne jest, żeby odróżniać trzy zupełnie różne rzeczy: nietolerancję laktozy, alergię na białka mleka krowiego i alergię na jajka. Nietolerancja laktozy, jak już ustaliliśmy, to problem z trawieniem cukru mlecznego. To tak, jakby twojemu żołądkowi brakowało odpowiedniego klucza do otwarcia kłódki z napisem ‘laktoza’. Skutki są nieprzyjemne, ale zazwyczaj ograniczają się do układu pokarmowego, powodując czasem objawy przypominające kolkę jelitową u dorosłych. Alergia na białka mleka, o której więcej można przeczytać na portalach medycznych jak Medycyna Praktyczna, to już sprawa dla układu odpornościowego. Organizm traktuje białko z mleka jak groźnego wroga i wytacza przeciw niemu ciężkie działa. Objawy mogą być dużo poważniejsze: od wysypki po problemy z oddychaniem.

Ale ani jedno, ani drugie nie ma nic wspólnego z jajkami! Jajka mogą za to same być alergenem. Alergia na białka jaja kurzego to zupełnie inna bajka. Jeśli po zjedzeniu jajecznicy masz pokrzywkę, boli cię brzuch albo masz problemy z oddychaniem, to winowajcą nie jest żadna mityczna laktoza w jajkach, tylko właśnie alergia. Warto o tym pamiętać, gdy następnym razem ktoś zapyta o laktozę w jajkach. Czy osoby z nietolerancją laktozy mogą jeść jajka? Tak. Czy osoby z alergią na jajka mogą jeść jajka? Oczywiście, że nie. Te trzy stany dają zupełnie inne objawy i wymagają innego podejścia. Temat ‘laktoza w jajkach’ jest idealnym przykładem takiego żywieniowego nieporozumienia.

Jajka dla urody? Co Twoja skóra myśli o omlecie na śniadanie

Jako osoba, dla której dbanie o cerę to niemal religia, zawsze szukam ‘superfoods’ dla skóry. I wiecie co? Jajka zdecydowanie są na mojej liście. Są napakowane składnikami, które skóra kocha. Biotyna, czyli witamina B7, to prawdziwy przyjaciel włosów, skóry i paznokci. Witamina A pomaga w regeneracji naskórka, a cynk może pomóc w walce z niedoskonałościami. Regularne jedzenie jajek to jak dostarczanie skórze budulca od środka. Oczywiście pod warunkiem, że nie ma się na nie alergii, bo wtedy efekt będzie odwrotny. Ale wracając do naszego głównego tematu: czy laktoza w jajkach wpływa na skórę? Pytanie jest bez sensu, bo już wiemy, że jej tam nie ma. Jeśli po zjedzeniu jajek widzisz pogorszenie cery, to przyczyna leży gdzie indziej – może to być wspomniana alergia albo indywidualna wrażliwość. Skoro laktoza w jajkach nie występuje, to nie może mieć żadnego wpływu. Obwinianie jajek o problemy z cerą z powodu rzekomej ‘laktozy w jajkach’ to ślepy zaułek. Jajka, jako źródło wielu witamin, mogą być świetnym uzupełnieniem diety, tak samo jak inne bogate źródła witamin, które wspierają naszą urodę.

Więc… jeść te jajka, czy nie jeść? Podsumujmy raz na zawsze

Uff, mam nadzieję, że po tej podróży przez mity i fakty czujecie się spokojniejsi. Więc, podsumujmy. Odetchnijcie z ulgą. Jeśli walczycie z nietolerancją laktozy, jajka są po waszej stronie. Są bezpieczne, pyszne i naładowane wartościami odżywczymi. Koniec z tym strachem, że laktoza w jajkach może wam zaszkodzić. Czy jajko jest bez laktozy? Absolutnie tak. Jajka to nie nabiał i nigdy nim nie były. Możecie śmiało włączać je do swojej diety, tworząc pyszne omlety, sałatki czy ciasta (oczywiście z bezlaktozowymi dodatkami!). Ten artykuł miał na celu ostatecznie rozwiać wątpliwości na temat laktozy w jajkach. Pamiętajcie tylko, żeby być czujnym detektywem w sklepie i czytać etykiety produktów przetworzonych. A jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości co do swojego zdrowia, zawsze, ale to zawsze pogadajcie z lekarzem lub dobrym dietetykiem. Jajka są twoim sprzymierzeńcem, a mit o laktozie w jajkach można oficjalnie uznać za obalony. A teraz idę zrobić sobie jajecznicę. Bo mogę!