Marian Turski: Głos, który nie milknie. Historia świadka, którego wiek jest lekcją

Są takie postacie, które wydają się być z nami od zawsze. Ludzie-instytucje, których głos kształtuje naszą rzeczywistość od dekad. Marian Turski jest kimś takim. Pamiętam, jak lata temu, jeszcze jako dzieciak, trafiłem na jego tekst w tygodniku „Polityka”. Nie pamiętam już tematu, ale w głowie zostało mi to wrażenie – klarowność myśli połączona z jakąś wewnętrzną pasją, której nie dało się zignorować. To było moje pierwsze, nieświadome spotkanie z legendą, człowiekiem, który przeżył piekło i poświęcił resztę życia, by ostrzegać przed nim innych. Jego biografia to znacznie więcej niż zbiór dat i faktów. To opowieść o przetrwaniu, sile ludzkiego ducha i o pamięci. I właśnie w tym kontekście pytanie o to, jaki jest marian turski wiek, nabiera zupełnie innego, głębszego znaczenia.

Chłopak z Łodzi, który zobaczył piekło na ziemi

Zanim stał się Marianem Turskim, był Mosze Turbowiczem, młodym chłopakiem z Druskienik, który wychowywał się w wielokulturowej Łodzi. To był świat, którego już nie ma, brutalnie zniszczony przez wybuch II wojny światowej. Wyobraźcie sobie to. Jednego dnia masz swoje plany, marzenia, przyjaciół, a następnego jesteś zamknięty za murami getta, gdzie człowieczeństwo jest codziennie wystawiane na próbę. Głód, choroby, strach – to stało się jego codziennością. A to był dopiero początek koszmaru.

W 1944 roku trafił do miejsca, którego nazwa do dziś budzi grozę: Auschwitz-Birkenau. Stracił tam niemal całą rodzinę. To, co tam zobaczył i przeżył, wymyka się ludzkiemu pojmowaniu. Niewolnicza praca, wszechobecna śmierć, upodlenie. Przeżył. Potem były jeszcze Marsze Śmierci, mordercza ewakuacja więźniów w głąb Niemiec, aż do obozu w Buchenwaldzie. Kiedy myślimy o tym, przez co przeszedł jako nastolatek, obecny marian turski wiek wydaje się cudem, manifestem woli życia. Te doświadczenia wyryły w nim ranę, która nigdy się nie zabliźniła, ale też stały się fundamentem jego życiowej misji.

Budowanie świata na zgliszczach i głos w „Polityce”

Jak żyć dalej po przeżyciu czegoś takiego? Marian Turski znalazł swoją odpowiedź w historii i dziennikarstwie. Podjął studia, próbując zrozumieć mechanizmy, które doprowadziły do tej niewyobrażalnej tragedii. Szybko jednak zrozumiał, że samo rozumienie to za mało. Trzeba mówić, pisać, alarmować. Jego droga zawodowa nierozerwalnie splotła się z tygodnikiem „Polityka”, gdzie przez dziesięciolecia był nie tylko redaktorem, ale i moralnym kompasem. Pamiętam jego teksty, zawsze wyważone, analityczne, ale z tym charakterystycznym pazurem. Czasem się z nim nie zgadzałem, ale zawsze szanowałem jego perspektywę, bo wiedziałem, skąd ona wynika. To, co niesie ze sobą zaawansowany marian turski wiek, to mądrość, której nie da się nauczyć z książek, podobnie jak u wielu innych postaci życia publicznego, o których warto czytać, jak chociażby o tragicznie zmarłej prezydentowej Gdańska.

Jego dziennikarstwo nigdy nie było obojętne. Było zaangażowane, pełne troski o kształt debaty publicznej w Polsce. Zawsze stał po stronie dialogu i rozsądku, co w dzisiejszych spolaryzowanych czasach jest wartością na wagę złota. Niezależnie od tego, jaki był marian turski wiek, jego pióro pozostawało tak samo ostre i celne.

Jedenaste przykazanie: Nie bądź obojętny

Jednak to nie praca w redakcji, a rola świadka historii uczyniła z niego postać o światowym formacie. Kiedy w styczniu 2020 roku, podczas obchodów 75. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz, stanął na mównicy, świat zamarł. To nie było kolejne oficjalne przemówienie. To był krzyk, apel, testament. Mówił o „jedenastym przykazaniu”, które wyniósł z doświadczeń swoich i przyjaciół: „Nie bądź obojętny”.</n

Te proste słowa uderzyły z niewiarygodną siłą. Turski tłumaczył, że Auschwitz nie spadło z nieba. Zaczęło się od małych kroków: od wykluczania mniejszości, od odbierania im praw, od odwracania wzroku. Jego przemówienie było wstrząsającą lekcją, że zło rodzi się z obojętności dobrych ludzi. Jego zaangażowanie w pracę w instytucjach takich jak Międzynarodowa Rada Oświęcimska czy Żydowski Instytut Historyczny jest naturalną kontynuacją tej misji. To niesamowite, jak wielką energię ma w sobie ten człowiek. Niewiarygodny marian turski wiek tylko potęguje siłę jego słów. Kiedy on mówi, słucha się go inaczej. W jego głosie słychać całą historię XX wieku. To świadectwo jest bezcenne, bo jak sam często powtarza, świadkowie odchodzą. Zrozumienie, jaki jest marian turski wiek, uświadamia nam, jak krucha jest ta pamięć.

Dlaczego tak bardzo interesuje nas wiek Mariana Turskiego?

Wpisujemy w wyszukiwarkę frazy „ile lat ma Marian Turski” albo „Marian Turski data urodzenia” nie tylko z czystej ciekawości. Myślę, że w tej liczbie kryje się coś więcej. Marian Turski urodził się 26 stycznia 1926 roku. Oznacza to, że obecnie ma 98 lat. Prawie sto lat. To jest niewyobrażalny szmat czasu. Kiedy zadajemy sobie pytanie o marian turski wiek, tak naprawdę pytamy o siłę przetrwania. Jak to możliwe, że człowiek, który w młodości przeszedł przez najgorsze piekło, jakie jeden człowiek mógł zgotować drugiemu, dożywa tak sędziwego wieku i wciąż ma siłę, by walczyć o lepszy świat? To pytanie jest w gruncie rzeczy pełne podziwu i nadziei.

Jego wiek, ten niesamowity marian turski wiek, to coś więcej niż metryka, to jakby żywa kronika, która łączy nas z epoką, która bezpowrotnie odchodzi. On pamięta świat, którego my znamy tylko z książek. Pamięta jego smaki, zapachy, ale też jego największy koszmar. Każdy rok, który dopisuje się do marian turski wiek, to kolejny rok, w którym mamy szansę czerpać z jego mądrości. To jest bezcenny dar. Kiedy zastanawiasz się, jaki jest marian turski wiek, pomyśl o tym, ile historii, ile bólu i ile nadziei mieści się w tym jednym życiu.

Lekcja, która trwa wiecznie

Dorobek Mariana Turskiego został doceniony licznymi odznaczeniami, w tym Orderem Orła Białego, co jest najwyższym polskim odznaczeniem. Ale jego prawdziwym dziedzictwem nie są medale, a wpływ, jaki wywarł i wciąż wywiera na tysiące ludzi. Jego przesłanie „Nie bądź obojętny” stało się uniwersalnym wezwaniem do działania, do reagowania na niesprawiedliwość, mowę nienawiści i ksenofobię. To lekcja, którą każdy z nas powinien odrobić.

Mimo że marian turski wiek jest tak zaawansowany, on nie zwalnia tempa. Wciąż uczestniczy w debatach, spotyka się z młodzieżą, pisze. Jest jak niestrudzony strażnik, który wie, że pamięć jest krucha i trzeba o nią dbać. Jego życie jest dowodem, że nawet z najciemniejszych popiołów może odrodzić się coś dobrego. To postawa, która inspiruje artystów i działaczy społecznych, czasem tak różnych jak lider zespołu Kult. Dopóki Marian Turski zabiera głos, mamy obowiązek słuchać. Niezależnie od tego, jaki jest marian turski wiek, jego misja się nie kończy. A nasza, by nie być obojętnym, właśnie się zaczyna.