Zapomniany garnek z gliny. Moje odkrycie i najlepsze przepisy z garnka glinianego

Pamiętam ten zapach z dzieciństwa. Taki specyficzny, ziemisty, mieszający się z aromatem pieczonych ziół i mięsa. Unosił się w całym domu mojej babci, kiedy w niedzielę wyciągała z czeluści pieca ciężki, gliniany garnek. To było coś magicznego. Dziś, w dobie szybkowarów i frytkownic beztłuszczowych, ten obrazek wydaje się niemal prehistoryczny. A jednak, kilka lat temu, na targu staroci, zobaczyłam taki sam garnek. Zakurzony, zapomniany. Kupiłam go za grosze i tak zaczęła się moja przygoda na nowo. Chcę wam pokazać, że gotowanie w glinie to nie jest relikt przeszłości, ale fantastyczny sposób na wydobycie głębi smaku. Podzielę się z wami moimi sekretami i tym, co najważniejsze – sprawdzonymi przepisami z garnka glinianego, które pokocha cała wasza rodzina.

Dlaczego gliniany garnek to mój kuchenny skarb?

Ten gliniany garnek, często nazywany rzymskim, to dla mnie coś więcej niż naczynie. To brama do innego wymiaru gotowania. Wykonany z naturalnej gliny, działa na zupełnie innej zasadzie niż metalowe garnki. Jego sekret tkwi w porowatej strukturze. Przed użyciem moczy się go w wodzie, a glina tę wodę wchłania. Potem, w gorącym piekarniku, zaczyna ją powoli uwalniać w postaci pary. To ona sprawia, że wszystko, co w środku, gotuje się we własnym sosie, jest niewiarygodnie soczyste i pełne aromatu. To jest prawdziwy slow cooking, bez pośpiechu, z szacunkiem do produktu.

Kiedy pierwszy raz zrobiłam w nim kurczaka, byłam w szoku. Mięso samo odchodziło od kości, a warzywa, które do niego wrzuciłam, miały tak intensywny smak, jak nigdy wcześniej. To dlatego, że nic z nich nie „ucieka”. Wszystkie witaminy, minerały i smaki zostają zamknięte pod glinianą pokrywką. Co więcej, do większości potraw nie trzeba dodawać grama tłuszczu! Para robi całą robotę. Jeśli interesuje was historia, to takie naczynia są z nami od tysięcy lat, o czym można poczytać chociażby na ogólnych portalach historycznych jak Wikipedia. To właśnie dlatego tak chętnie sięgam po przeróżne przepisy z garnka glinianego, bo wiem, że danie wyjdzie zdrowe i pyszne. Gotowanie w nim to też czysta wygoda, bo najczęściej są to potrawy jednogarnkowe – wrzucasz wszystko, wstawiasz do pieca i masz wolne.

Pierwsze spotkanie z gliną – nie zepsuj tego!

Dobra, masz już swój wymarzony garnek. Zanim jednak twoja kuchnia wypełni się obłędnym zapachem, musisz o coś zadbać. Pamiętam, jak moja koleżanka z podekscytowaniem włożyła swój nowy nabytek prosto do rozgrzanego piekarnika. Efekt? Głośne „trach” i garnek do wyrzucenia. To największy błąd!

Zasada numer jeden: gliniany garnek ZAWSZE wkładamy do zimnego piekarnika. On musi się nagrzewać powoli, razem z całym urządzeniem. Gwałtowna zmiana temperatury to dla niego zabójstwo. Zanim w ogóle zaczniesz gotować, nowy, nieglazurowany garnek musisz porządnie „ochrzcić”. Zanurz go w całości w zimnej wodzie na co najmniej 6-12 godzin, a najlepiej na całą noc. Ja swojego zostawiłam w wannie. Potem, przed każdym kolejnym użyciem, wystarczy moczenie przez 15-20 minut. To absolutna podstawa, bez której żadne przepisy z garnka glinianego się nie udadzą. Woda, którą nasiąknie, zamieni się w piekarniku w parę i ochroni twoją potrawę przed wysuszeniem.

I jeszcze jedno. Nigdy, przenigdy nie stawiaj go na kuchence gazowej, indukcji czy w mikrofali. Tylko piekarnik. Optymalna temperatura to zazwyczaj 180-220°C. Czas pieczenia jest dłuższy, ale uwierz mi, warto czekać. Te zasady to fundament, jeśli chodzi o to, jak przygotować garnek gliniany do gotowania. Przepisy to jedno, ale bez tej wiedzy daleko nie zajedziesz.

Co wrzucić do gara? Sprawdzone przepisy z garnka glinianego, które zawsze wychodzą

Możliwości są praktycznie nieograniczone. W tym garnku wszystko smakuje lepiej. Serio. Od klasycznych mięs po wegańskie cuda. Oto kilka moich ulubionych kierunków, które mogą cię zainspirować. To takie moje pewniaki, najlepsze przepisy z garnka glinianego na każdą okazję.

Mięsa wychodzą obłędnie. Kurczak w całości, udka, piersi – co tylko chcesz. Mięso jest tak delikatne, że rozpada się pod widelcem. Moje ulubione przepisy na kurczaka z garnka glinianego zawsze zawierają dużo ziół i warzyw korzeniowych. Podobnie jest z innymi mięsami. Gulasz wołowy? Po trzech godzinach w glinie to poezja smaku. Można też spróbować zaadaptować inne przepisy na wolne gotowanie, na przykład te na duszone żeberka czy nawet pieczoną kaczkę. Trzeba tylko pamiętać, że glina to wilgotne środowisko, więc o chrupiącą skórkę trzeba zadbać pod koniec, zdejmując pokrywkę.

A dla wegetarian? To jest prawdziwy raj! Wszystkie te wegetariańskie przepisy z garnka glinianego pozwalają warzywom zachować ich prawdziwy, głęboki smak. Zwykła zapiekanka ziemniaczana zamienia się w wykwintne danie. Fasolka po bretońsku, leczo, warzywne curry – aromat, jaki wydobywa z nich gliniany garnek, jest nie do podrobienia. To idealne zdrowe przepisy z garnka glinianego.

Nie można zapomnieć o klasykach jak bigos. Długie, powolne gotowanie to sekret jego smaku, a garnek gliniany jest do tego stworzony. Nawet chleb można w nim upiec! Wyjdzie z chrupiącą skórką i wilgotnym miąższem. Odkrywanie kolejnych dań to świetna zabawa, a proste przepisy z garnka glinianego na obiad pozwalają na codzienne eksperymenty.

Mój przepis na klasycznego kurczaka z warzywami

To jeden z moich pierwszych i wciąż ulubionych przepisów z garnka rzymskiego. Prosty, a efekt powala.
Składniki: 1 cały kurczak (ok. 1.5 kg), z 6-7 ziemniaków, 2 marchewki, 1 duża cebula, 1 czerwona papryka, cała główka czosnku, ulubione zioła (tymianek, majeranek, rozmaryn), sól, pieprz, słodka i ostra papryka, 2 łyżki oliwy.
Jak to robię: Kurczaka myję, suszę i nacieram solidnie mieszanką przypraw i oliwy. Warzywa kroję w grube kawałki, nie bawię się w drobnicę. Główkę czosnku przekrawam na pół. Garnek moczę w zimnej wodzie przez 20 minut. Na dno wrzucam warzywa i czosnek, a na tej pierzynce układam kurczaka. Przykrywam i wstawiam do zimnego piekarnika. Ustawiam 200°C i zapominam o nim na 1,5 godziny. Po tym czasie zdejmuję pokrywkę i piekę jeszcze 20-30 minut, żeby skórka się pięknie zrumieniła. To są te przepisy na kurczaka z garnka glinianego, które po prostu nie mogą się nie udać.

Gulasz wołowy, który sam się robi

To idealny przepis na gulasz z garnka glinianego, kiedy nie mam czasu stać przy kuchni.
Składniki: 800g wołowiny na gulasz, 2 cebule, 3 ząbki czosnku, 200g pieczarek, 1 duża marchew, 500ml bulionu wołowego, 100ml czerwonego wytrawnego wina (opcjonalnie, ale warto!), 2 łyżki koncentratu pomidorowego, liść laurowy, kilka ziaren ziela angielskiego, sól, pieprz, wędzona papryka.
Jak to robię: Garnek namaczam. Mięso kroję w kostkę. Cebulę w piórka, resztę warzyw w plasterki. Wszystko – mięso, warzywa, przyprawy, koncentrat, bulion i wino – wrzucam do garnka. Mieszam raz, porządnie. Przykrywam i wstawiam do zimnego piekarnika. Ustawiam 180°C i piekę przez minimum 3 godziny. Im dłużej, tym lepiej. Mięso jest potem tak miękkie, że można je jeść łyżką. Doskonałe dania jednogarnkowe z garnka glinianego to właśnie takie cuda.

Garnek gliniany dla wtajemniczonych. Kilka moich patentów

Gdy już opanujesz podstawy, zaczniesz eksperymentować. Ja uwielbiam dodawać do dań to, co akurat mam pod ręką. Latem, świeże pomidory i cukinia z ogródka. Jesienią – dynia i grzyby. To jest właśnie piękne w tych przepisach z garnka glinianego, że można je dowolnie modyfikować. Pamiętajcie, że świeże zioła najlepiej dodawać pod koniec gotowania, żeby nie straciły aromatu. Suszone można sypać na początku. Nie bójcie się płynów – bulion, wino, a nawet cydr czy piwo dodadzą potrawie niesamowitej głębi. Jeśli coś ci się przypala, następnym razem daj na spód więcej warzyw, np. plastry cebuli, stworzą ochronną warstwę. Zawsze warto też zaglądać na strony takie jak FDA, które poruszają ogólne kwestie bezpieczeństwa żywności w różnych naczyniach. Zdobywanie wiedzy to podstawa sukcesu.

Żeby garnek nie strzelił focha – czyli jak o niego dbać

Twój garnek to inwestycja, więc trzeba o niego dbać. Najważniejsza zasada: żadnej chemii! Glina jest jak gąbka i wchłonie zapach płynu do naczyń, a potem odda go twojej pieczeni. FBleee. Po użyciu myj go tylko ciepłą wodą i miękką szczoteczką. Jak coś przywarło, zalej wodą i zostaw do odmoczenia. Czasem, po gulaszu czy bigosie, zostaje intensywny zapach. Mój sposób to zalanie garnka wodą z octem (pół na pół) i „wypieczenie” go przez 30 minut w 180°C. Działa cuda. Można też użyć sody oczyszczonej. Po umyciu najważniejsze jest suszenie. Zostaw go do góry dnem w przewiewnym miejscu na kilka godzin, aż będzie całkiem suchy. Nigdy nie zamykaj wilgotnego garnka pokrywką, bo spleśnieje. Przechowuj go z lekko uchyloną pokrywką. A kiedy trzeba go wymienić? Kiedy zobaczysz głębokie pęknięcia. Lepiej nie ryzykować, że pęknie w piekarniku z całym obiadem w środku.

Czy warto? Moim zdaniem, to powrót do prawdziwego smaku

Gotowanie w garnku glinianym to dla mnie coś więcej niż przygotowywanie jedzenia. To cały rytuał. To zwolnienie, powrót do korzeni, do smaków, które pamiętam z dzieciństwa. To dowód na to, że najlepsze potrawy nie potrzebują skomplikowanych technik i drogiego sprzętu, ale czasu i serca. Każdy, kto spróbuje potrawy z gliny, od razu poczuje różnicę. Mam nadzieję, że moje przepisy z garnka glinianego zachęcą was do spróbowania. Wyciągnijcie ten stary garnek ze strychu albo kupcie nowy. Gwarantuję, że to będzie jedna z lepszych kulinarnych decyzji, jakie podejmiecie. Te przepisy z garnka glinianego to dopiero początek waszej przygody.