Ile Lat Ma Mikołajek? Moje Prywatne Śledztwo w Sprawie Wieku Ulubionego Urwisa Francji

Pamiętam to jak dzisiaj. Miałem może z osiem lat, leżałem w łóżku, a tata czytał mi na głos o przygodach jakiegoś chłopaka z Francji. Śmiałem się do rozpuku, kiedy Alcest znowu jadł, a Ananiasz, ten wstrętny pieszczoszek, płakał. Te wieczory z książkami René Goscinny’ego i Jean-Jacques’a Sempégo to jedne z najcieplejszych wspomnień mojego dzieciństwa. Mikołajek i jego paczka byli jak moi właśni kumple ze szkolnej ławki. Ale wiecie, co mnie zawsze zastanawiało? Jedno, z pozoru banalne pytanie: ile lat ma Mikołajek? Niby proste, a jednak odpowiedź wcale nie leży na tacy. Ta postać, która pojawiła się na świecie w 1959 roku, stała się dla mnie i milionów innych dzieciaków symbolem beztroski. Więc dzisiaj spróbuję przeprowadzić małe, prywatne śledztwo, żeby raz na zawsze (a przynajmniej na potrzeby tego tekstu) ustalić, ile lat ma Mikołajek. Bo zrozumienie tego to klucz do zrozumienia, dlaczego tak go kochamy. Cała zabawa polega przecież na tym, by samemu określić, ile lat ma Mikołajek w naszej wyobraźni.

Nasz mały urwis – kim właściwie jest Mikołajek?

Mikołajek to nie jest jakiś tam superbohater. To zwykły chłopak. I w tym tkwi cała jego magia. Stworzony przez genialny duet – Goscinny’ego, mistrza słowa, i Sempégo, który swoimi kreskami potrafił uchwycić każdą emocję – stał się lustrem dla każdego z nas. Goscinny pisał tak, że czułeś się, jakbyś słuchał opowieści najlepszego kumpla na przerwie, a rysunki Sempégo? Mistrzostwo. Każda postać miała w sobie to “coś”. Mikołajek jest trochę niezdarny, często wpada w kłopoty, ale ma złote serce. Jego świat to szkoła, rodzice (którzy czasem krzyczą, ale kochają go nad życie) i oczywiście banda przyjaciół. Ta uniwersalność sprawia, że historie są wciąż aktualne. I właśnie dlatego to pytanie, ile lat ma Mikołajek, wraca jak bumerang. Przecież żeby go zrozumieć, musimy wiedzieć, z perspektywy jakiego wieku patrzy na świat. Zrozumienie, w jakim wieku jest Mikołajek w książce, jest kluczowe, by pojąć jego fenomen. A to pytanie ile lat ma Mikołajek, to tak naprawdę pytanie o nas samych z tamtych lat.

W poszukiwaniu metryki urodzenia na kartach książek

No dobrze, do rzeczy. Ile lat ma Mikołajek w tych wszystkich opowiadaniach? Jeśli liczycie na konkretną liczbę, to muszę was rozczarować. Goscinny i Sempé byli sprytniejsi. Nigdy, przenigdy nie napisali wprost: “Mikołajek ma X lat”. Ta cała zagadka, ile lat ma Mikołajek, to był świadomy i genialny zabieg! Zrobili z niego postać ponadczasową, takiego wiecznego chłopca, który nie jest przywiązany do żadnej konkretnej daty.

Ale możemy trochę podziałać jak detektywi. Mikołajek chodzi do szkoły podstawowej. Jego problemy to klasówki, uwagi od Rosoła (tego naszego wychowawcy), bójki na przerwach i zabawy na placu. To świat dziecka z wczesnych lat szkolnych. Ja bym strzelał, że ma gdzieś pomiędzy 7 a 9 lat. To taki idealny wiek. Już coś rozumiesz, ale świat dorosłych wciąż jest pełen dziwactw i absurdów. Pamiętacie, jak Mikołajek próbował zrozumieć logikę swoich rodziców? To jest właśnie myślenie ośmiolatka! Dlatego zastanawianie się, czy Mikołajek ma 7 czy 8 lat, jest tak fascynujące. Bo to właśnie wtedy kształtuje się nasz świat.

A jego koledzy? Ananiasz, grubas Alcest, siłacz Euzebiusz, bogaty Gotfryd… Wszyscy wydają się być w tym samym wieku. Wiek Mikołajka i jego kolegów jest spójny, tworzą zgraną paczkę rówieśników. Tak więc, jeśli ktoś pyta, ile lat ma Mikołajek w pierwszej części, odpowiedź jest taka sama jak w ostatniej – jest w idealnym wieku, by przeżywać przygody. Cały opis Mikołajka wiek i zachowanie, idealnie pasuje do tego przedziału. Dzieciaki w tym wieku to wulkany energii i pomysłów, często bardzo niemądrych, co jest źródłem całego komizmu. Myślę, że to najlepsza odpowiedź na pytanie, ile lat ma Mikołajek. Kiedy mówimy o ponadczasowych ikonach dzieciństwa, na myśl przychodzi nie tylko Mikołajek. Zastanawialiście się kiedyś, ile lat ma Maka Paka z Dobranocnego Ogrodu? To bohaterowie z zupełnie innych światów, a jednak łączy ich ta dziecięca magia.

Czy Mikołajek kiedykolwiek zdmuchnie więcej świeczek na torcie?

Jedną z najfajniejszych rzeczy w tej serii jest to, że czas stanął w miejscu. Mikołajek nie idzie do następnej klasy. Jego brat, dzidziuś, nigdy nie zaczyna mówić. To taka bańka czasowa, w której wszystko jest znajome i bezpieczne.

I to jest genialne.

Dzięki temu możemy wracać do tych książek po latach i spotkać tego samego Mikołajka, którego pokochaliśmy jako dzieci. On się nie zmienia, nie dorasta, nie ma problemów nastolatków. Jest czystym symbolem dzieciństwa. Więc pytanie, ile lat ma Mikołajek, staje się trochę bezsensowne, jeśli spojrzymy na to z tej perspektywy. On ma tyle lat, ile miało dzieciństwo. Zawsze. To jego supermoc.

Mikołajek na ekranie – kiedy trzeba było podać konkretny wiek

Książka to jedno, ale film to zupełnie inna bajka. Tam nie da się ukryć wieku. Trzeba zatrudnić prawdziwego aktora. I tu twórcy filmowi musieli w końcu odpowiedzieć na pytanie, ile lat ma Mikołajek. W filmie “Mikołajek” z 2009 roku, który swoją drogą uwielbiam, w głównego bohatera wcielił się Maxime Godart. Chłopak miał wtedy jakieś 10 lat. Był może ciut starszy, niż sobie wyobrażałem, czytając książki, ale pasował idealnie. Miał w sobie ten łobuzerski urok. W adaptacjach filmowych wiek staje się konkretny, bo kamera jest bezlitosna. Musieli podjąć decyzję, ile lat miał Mikołajek w filmie, żeby historia była wiarygodna.

Podobnie było w serialach animowanych. Tam postacie są konsekwentnie rysowane jako dzieciaki z pierwszych klas podstawówki. Wyglądają na 8, może 9 lat. Animacja daje pewną swobodę, ale i tak trzeba było jakoś określić wizualnie, ile lat ma Mikołajek. W sumie, niezależnie od adaptacji, twórcy zawsze celowali w ten sam przedział wiekowy, co tylko potwierdza nasze detektywistyczne ustalenia. To taki kompromis, który pozwala zachować ducha oryginału. I choć na ekranie wiemy, ile lat ma Mikołajek, to w sercu i tak pozostaje wiecznym chłopcem. A wiek aktorów? Cóż, w filmach to zawsze ważna kwestia, tak samo jak wiek Kate Winslet w Titanicu, który budził dyskusje.

No ale po co nam to wiedzieć? Dlaczego tak nas to ciekawi?

Więc po co to całe zamieszanie? Dlaczego tak bardzo chcemy wiedzieć, ile lat ma Mikołajek? Myślę, że odpowiedź jest prosta i bardzo ludzka: nostalgia.

Mikołajek to wehikuł czasu.

Kiedy czytamy o jego przygodach, wracamy do własnego dzieciństwa. Do czasów, kiedy największym problemem była jedynka z dyktanda, a największą radością – gra w piłkę na podwórku. Identyfikujemy się z nim, bo każdy z nas kiedyś był takim Mikołajkiem. Zadając pytanie o jego wiek, tak naprawdę pytamy o wiek, w którym sami czuliśmy się tak beztrosko. To pytanie o ten magiczny moment, który chcielibyśmy zatrzymać na zawsze. Kiedy ktoś zapyta mnie, ile lat ma Mikołajek, zawsze się uśmiecham, bo to nie jest pytanie o liczbę. Mikołajek jest symbolem czegoś, co bezpowrotnie minęło, ale co nosimy w sercu. Jego postać jest równie trwała i ponadczasowa jak niektóre budowle, które przetrwały wieki. Ciekawe, ile lat ma Koloseum w Rzymie w porównaniu do Mikołajka, który w naszej kulturze wydaje się równie nieśmiertelny. Zatem to, ile lat ma Mikołajek, jest mniej ważne niż to, co on dla nas znaczy. Dziś dzieciaki mają innych idoli, często z internetu, jak choćby postacie, o których czytamy w artykułach typu “ile lat ma Kamerzysta“, ale magia Mikołajka wciąż działa.

Chłopiec, który na zawsze będzie miał osiem lat

Podsumowując to moje małe dochodzenie, dochodzę do jednego wniosku. Odpowiedź na pytanie, ile lat ma Mikołajek, jest i prosta, i skomplikowana. Formalnie – nie wiemy i nigdy się nie dowiemy. I bardzo dobrze. Ale tak symbolicznie, w naszych sercach, Mikołajek ma zawsze te 7, 8, może 9 lat. Jest wiecznym uczniem podstawówki, wiecznym urwisem, wiecznym przyjacielem.

René Goscinny i Jean-Jacques Sempé dali nam coś więcej niż serię zabawnych historyjek. Dali nam lustro, w którym możemy zobaczyć swoje własne, najlepsze lata dzieciństwa. To dlatego Mikołajek się nie starzeje. Bo wspomnienia się nie starzeją. I nieważne, czy mamy lat 15, 30 czy 60, zawsze możemy wrócić do jego świata i znowu poczuć się jak dzieci. A więc, ile lat ma Mikołajek? Ma tyle lat, ile trzeba, by przypomnieć nam, jak pięknie jest być dzieckiem. I to jest chyba najlepsza odpowiedź, jaką mogę znaleźć. Mam nadzieję, że się ze mną zgodzicie. A może macie swoje teorie na ten temat? Czasem zastanawiam się, co Mikołajek myślałby o dzisiejszych idolach młodych, o których popularności świadczą zapytania w stylu Young Igi wiek. Pewnie znalazłby w tym wszystkim coś zabawnego. I właśnie za to go kochamy.