Mój przepis na pleśniak z jabłkami – ciasto, które smakuje jak wspomnienia

Są takie zapachy, które przenoszą mnie w czasie. Cynamon, pieczone jabłka i ta specyficzna woń kruszącego się pod palcami ciasta… Od razu mam przed oczami kuchnię mojej babci, jej spracowane ręce i ten uśmiech, kiedy wyciągała z prodiża złotobrązowy, parujący placek. To był właśnie on – pleśniak. Ciasto, które dla mnie jest czymś więcej niż deserem. To kapsuła czasu, kwintesencja domowego ciepła i bezpieczeństwa. Przez lata szukałam idealnej receptury, która odtworzyłaby ten smak. Próbowałam dziesiątek wariacji, ale w końcu, po wielu eksperymentach i kilku spektakularnych porażkach, udało mi się. Stworzyłam przepis na pleśniak z jabłkami, który jest hołdem dla tradycji, ale z moją małą, osobistą nutą. I dziś chcę się nim z wami podzielić. To nie jest kolejny suchy przepis z internetu. To kawałek mojej historii.

Pleśniak, Skubaniec – jak zwał, tak kochał

U mnie w domu mówiło się na niego po prostu „ten skubany placek”. Pewnie dlatego, że ostatnią warstwę ciasta skubało się palcami prosto z zamrażarki. Inni nazywają go pleśniakiem, bo ta starta na wierzchu kruszonka trochę przypomina… no, sami wiecie co. Niezależnie od nazwy, idea jest ta sama: trzy warstwy czystej rozpusty. Na samym dole kruchy, maślany spód. W środku serce ciasta – góra kwaśnych, duszonych jabłek, które aż kipią aromatem. A na samej górze? No właśnie, tu zaczyna się odwieczna debata rodzinna, ale o tym za chwilę. Czasem to ciasto pojawia się też pod nazwą Skubaniec, zwłaszcza w wersji z innymi owocami. Dla mnie jednak to jabłkowa wersja jest tą jedyną, prawdziwą. I znalezienie idealnego przepisu na pleśniak z jabłkami zajęło mi lata.

To jest po prostu taki wypiek, który łączy pokolenia. Pamiętam, jak ja, mała dziewczynka, pomagałam babci ucierać jabłka, a teraz moja córka z wypiekami na twarzy czeka, aż pozwolę jej zetrzeć zmrożone ciasto na wierzch. Magia.

Co będzie nam potrzebne do tej pysznej magii?

Zanim zabierzemy się za robotę, trzeba zrobić mały rekonesans w kuchni. To ciasto nie jest skomplikowane, ale jak to mówią, diabeł tkwi w szczegółach. Dobrej jakości składniki to absolutna podstawa. Nie idźcie na skróty, bo ciasto wam tego nie wybaczy. Poniżej macie listę tego, co musicie mieć, aby powstał najlepszy przepis na pleśniak z jabłkami, jaki jedliście.

Spód, czyli fundament całego przedsięwzięcia

Kruche ciasto to baza, alfa i omega. Musi być idealnie kruche, maślane, ale jednocześnie na tyle stabilne, żeby utrzymać całą resztę. Sekret? Zimne masło. I mówiąc zimne, mam na myśli ZIMNE, prosto z lodówki, twarde jak kamień. I szybkie ręce. Nie można tego ciasta zagniatać w nieskończoność, bo masło się ociepli i wyjdzie nam twarda podeszwa zamiast delikatnego spodu. Raz mi się tak zdarzyło, bo zagadałam się przez telefon. Cała blacha poszła do kosza, a ja płakałam jak bóbr. Nauczka na całe życie. Także krótko i na temat: mąka pszenna (najlepiej jakaś lżejsza, tortowa), zimne masło, cukier puder, same żółtka (białka przydadzą się później!), szczypta soli dla balansu i proszek do pieczenia. To ciasto jest tak wdzięczne, że stanowi podstawę niejednego przepisu na pleśniak z jabłkami.

Jabłka, czyli dusza naszego pleśniaka

Och, jabłka. Tu zaczyna się prawdziwa poezja. Mój dziadek miał w sadzie stare jabłonie i zawsze powtarzał, że do placka nadaje się tylko Szara Reneta. Żadna inna. I wiecie co? Miał rację. Szara Reneta jest kwaśna, rozpada się podczas pieczenia w idealny mus, ale wciąż zachowuje kawałki owoców. Jest po prostu stworzona do tego ciasta. Jeśli jej nie macie, szukajcie innych kwaśnych, twardych odmian jak Ligol czy Antonówka. Unikajcie słodkich i wodnistych jabłek, bo zamienią wasze ciasto w jedną wielką, smutną kałużę. Oczywiście cynamon to obowiązkowy gość na tej imprezie. Czasem dodaje też odrobinę kardamonu, dla podkręcenia smaku. I ważna sprawa: jabłka trzeba poddusić na patelni, zanim trafią na ciasto. To odparuje nadmiar wody i sprawi, że smak będzie bardziej intensywny. Zaufajcie mi, to zmienia wszystko. To właśnie ta warstwa definiuje dobry przepis na pleśniak z jabłkami.

Wielka wojna domowa: beza kontra kruszonka

W mojej rodzinie to temat, który potrafi poróżnić bardziej niż polityka. Babcia zawsze robiła z bezą. Puszystą, słodką pianką z białek, która po upieczeniu tworzyła chrupiącą skorupkę. Tata z kolei twierdził, że prawdziwy pleśniak musi mieć na wierzchu kruszonkę z tego samego ciasta, co spód. I tak przez lata na świątecznym stole lądowały dwie blachy – jedna dla #TeamBeza, druga dla #TeamKruszonka. Ja po latach eksperymentów doszłam do wniosku, że… kocham obie wersje. Beza jest bardziej elegancka, taka deserowa. Kruszonka z kolei bardziej swojska, maślana, idealna do kubka herbaty. Trochę jak w ukochanym przez wszystkich kruchym ciastem z rabarbarem. W tym przepisie podam wam opcję z bezą, bo jest odrobinę bardziej widowiskowa, ale jeśli wolicie, po prostu zetrzyjcie na wierzch ostatnią, zamrożoną część ciasta. Wybór należy do was! Niezależnie od decyzji, to wciąż będzie ten sam, fantastyczny przepis na pleśniak z jabłkami.

No to do dzieła! Mój przepis na pleśniak z jabłkami krok po kroku

Dobra, koniec gadania, czas ubrudzić sobie ręce. Obiecuję, że poprowadzę was za rękę. To naprawdę łatwy przepis na pleśniak z jabłkami, tylko trzeba trzymać się kilku zasad. Gotowi? Mój sprawdzony przepis na pleśniak z jabłkami czeka!

Krok 1: Przygotowanie ciasta kruchego

Najpierw ciasto. Do dużej miski przesiejcie mąkę (około 3 szklanek, czyli jakieś 500g), dodajcie łyżeczkę proszku do pieczenia i szczyptę soli. Teraz bierzemy nasze lodowate masło (całą kostkę, 200g) i siekamy je nożem razem z mąką, aż powstaną takie małe grudki, jak mokry piasek. Można też zetrzeć masło na tarce, to jeszcze lepszy patent. Teraz dodajemy pół szklanki cukru pudru i 5-6 żółtek (zależy od wielkości jajek). I teraz najważniejsze: zagniatamy ciasto BŁYSKAWICZNIE. Im krócej, tym lepiej. Chodzi tylko o to, żeby składniki się połączyły w gładką kulę.

Tę kulę dzielimy na trzy części. Dwie z nich, mniej więcej równe, zawijamy w folię i hyc do lodówki na co najmniej pół godziny. Trzecią, najmniejszą, też w folię i do zamrażarki. Ona będzie naszą gwiazdą na sam koniec.

Krok 2: Czas na jabłka!

Kiedy ciasto się chłodzi, bierzemy się za jabłka. Potrzebujemy ich sporo, co najmniej 1,5 kg. Obieramy, wycinamy gniazda i ścieramy na tarce o grubych oczkach. Można też pokroić w kostkę, jak ktoś lubi czuć kawałki owoców. Starte jabłka wrzucamy na dużą patelnię albo do garnka, dodajemy 2-3 łyżki cukru (zależy jak kwaśne są jabłka) i solidną łyżkę cynamonu. Dusimy to wszystko na średnim ogniu, mieszając od czasu do czasu, aż jabłka zmiękną i odparuje większość soku. Na koniec, żeby mieć pewność, że masa nie będzie zbyt mokra, można wsypać 2 łyżki bułki tartej albo kaszy manny. Mieszamy i odstawiamy do całkowitego wystudzenia. To jest mega ważne – gorące jabłka na surowym cieście to prosta droga do zakalca! Tego wam nie powie żaden oficjalny przepis na pleśniak z jabłkami.

Krok 3: Składamy naszą wieżę Babel

Piekarnik nagrzewamy do 180 stopni. Bierzemy jedną część ciasta z lodówki. Blaszkę (taka standardowa, 25×35 cm) wykładamy papierem do pieczenia. I teraz wylepiamy dno blaszki ciastem. Można je rozwałkować, ale ja najczęściej po prostu odrywam kawałki i wylepiam palcami, tak jest szybciej. Nakłuwamy spód widelcem w kilku miejscach i wstawiamy do piekarnika na jakieś 15 minut, żeby się leciutko podpiekł na złoto. Wyjmujemy i studzimy.

Na podpieczony spód wykładamy nasze wystudzone jabłka i równomiernie rozprowadzamy. Teraz czas na drugą część ciasta z lodówki. Rwiemy ją na małe kawałki i rozkładamy na jabłkach. Nie musi być idealnie równo, chodzi o takie “łatki” ciasta. To jest właśnie ten sekret, który sprawia, że ten konkretny przepis na pleśniak z jabłkami jest tak wyjątkowy.

Krok 4: Finał, czyli piana i kruszonka

Białka, które nam zostały, ubijamy na sztywną pianę ze szczyptą soli. Kiedy piana jest już sztywna, zaczynamy dodawać cukier, łyżka po łyżce, cały czas miksując. W sumie potrzebujemy około szklanki drobnego cukru. Piana musi być gęsta, lśniąca i sztywna jak diabli. Na sam koniec dodajemy łyżkę mąki ziemniaczanej i delikatnie mieszamy szpatułką. Tę cudowną pianę wykładamy na warstwę ciasta i jabłek.

I teraz wisienka na torcie! Wyjmujemy naszą trzecią część ciasta z zamrażarki i ścieramy ją na tarce o grubych oczkach prosto na bezę. Ten mrożony pył pokryje całe ciasto, tworząc niesamowitą kruszonkę.

Krok 5: Pieczenie i chwila cierpliwości

Tak przygotowane ciasto wstawiamy do nagrzanego do 180 stopni piekarnika i pieczemy około 50 minut. Beza ma być z wierzchu sucha i lekko złota. Po upieczeniu nie wyciągajcie ciasta od razu! Uchylcie drzwiczki piekarnika i dajcie mu tak postać z 15 minut. Dzięki temu beza nie opadnie. Potem wyjmijcie i studźcie do końca. Wiem, że zapach będzie obłędny i będzie kusiło, żeby jeść na gorąco, ale nie róbcie tego. Pleśniak musi “dojść”, najlepiej smakuje na drugi dzień. O ile dotrwa! Realizacja tego przepisu na pleśniak z jabłkami wymaga cierpliwości, ale nagroda jest wielka.

A gdyby tak trochę pokombinować?

Chociaż dla mnie klasyk jest najlepszy, to rozumiem, że czasem człowiek ma ochotę na małe szaleństwo. Ten przepis na pleśniak z jabłkami to świetna baza do eksperymentów. Co można zmienić?

Możecie spróbować zrobić przepis na pleśniak z jabłkami i budyniem. Wtedy między jabłka a bezę dajecie warstwę ugotowanego i ostudzonego budyniu waniliowego. Ciasto robi się wtedy mega wilgotne i kremowe. To świetna opcja dla fanów takich deserów jak sernik z jabłkami.

Jeśli nie lubicie bezy, to po prostu zróbcie przepis na pleśniak z jabłkami i kruszonką. Wtedy pomijacie całą zabawę z białkami, a na wierzch ścieracie po prostu więcej zamrożonego ciasta. Prościej i też pysznie, chociaż dla mnie to już nie to samo.

Ktoś pytał o przepis na pleśniak z jabłkami fit. No cóż, to trochę jak prosić o dietetycznego schabowego, ale można spróbować. Cukier można zastąpić ksylitolem, a część mąki pszennej – mąką pełnoziarnistą. Ciasto będzie cięższe, ale na pewno zdrowsze.

A przepis na pleśniak z jabłkami thermomix? Pewnie! Ciasto kruche zagnieciecie w nim w 20 sekund, jabłka też się podduszą. To na pewno duża oszczędność czasu. Ja jednak wolę tradycyjnie, ręcznie. Mam wtedy poczucie, że wkładam w to ciasto całe serce.

Słyszałam też o czymś takim jak przepis na pleśniak z jabłkami bez pieczenia, ale powiem szczerze – dla mnie to profanacja. To już nie pleśniak, tylko jakiś deser na zimno. Tradycja to tradycja!

Kilka ostatnich rad od serca

Na koniec jeszcze kilka drobiazgów, które mogą się przydać. Jak przechowywać to cudo? O ile coś zostanie, najlepiej w chłodnym miejscu, przykryte ściereczką. W lodówce beza może trochę zmięknąć. Czym dekorować? A po co? To ciasto jest piękne samo w sobie, ale jak musicie, to odrobina cukru pudru na pewno nie zaszkodzi. To ciasto, tak jak inne domowe wypieki, jest najlepsze w swojej prostocie. Pamiętajcie o zimnym maśle i ostudzonych jabłkach, to połowa sukcesu. To taka moja uniwersalna rada, która dotyczy nie tylko tego konkretnego przepisu na pleśniak z jabłkami, ale każdego domowego wypieku.

Upieczcie i stwórzcie własne wspomnienia

Mam nadzieję, że mój trochę przydługi, ale pisany prosto z serca przepis na pleśniak z jabłkami was zainspiruje. Upieczcie go dla kogoś, kogo kochacie. Albo dla siebie, bo przecież siebie też trzeba kochać i rozpieszczać! Niech w waszym domu też zapachnie cynamonem i wspomnieniami. To jest najlepszy przepis na pleśniak z jabłkami, jaki znam, ale jestem pewna, że wy dodacie do niego coś od siebie i stworzycie swoją własną, niepowtarzalną wersję. Dajcie znać, jak wam wyszło. Smacznego!

{
“@context”: “http://schema.org”,
“@type”: “Recipe”,
“name”: “Mój przepis na pleśniak z jabłkami – ciasto, które smakuje jak wspomnienia”,
“description”: “Odkryj sprawdzony, domowy przepis na pleśniak z jabłkami, który przeniesie Cię w czasy dzieciństwa. Kruche ciasto, soczyste jabłka i chrupiąca beza z kruszonką – poznaj sekrety idealnego wypieku krok po kroku.”,
“author”: {
“@type”: “Person”,
“name”: “Kulinarny Pasjonat”
},
“datePublished”: “2023-10-27”,
“prepTime”: “PT40M”,
“cookTime”: “PT50M”,
“totalTime”: “PT1H30M”,
“recipeYield”: “12-16 porcji”,
“recipeCategory”: “Deser”,
“cuisine”: “Polska”,
“keywords”: “pleśniak, pleśniak z jabłkami, przepis, ciasto, skubaniec, ciasto z jabłkami, domowe wypieki”,
“nutrition”: {
“@type”: “NutritionInformation”,
“servingSize”: “1 porcja”,
“calories”: “około 400 kcal”,
“fatContent”: “około 20g”
},
“recipeIngredient”: [
“500g mąki pszennej (typ 450 lub 500)”,
“200g zimnego masła”,
“125g cukru pudru (pół szklanki)”,
“5-6 żółtek jaj”,
“1 łyżeczka proszku do pieczenia”,
“szczypta soli”,
“1.5 kg kwaśnych jabłek (np. Szara Reneta)”,
“2-3 łyżki cukru (do jabłek)”,
“1 łyżka cynamonu”,
“2 łyżki bułki tartej lub kaszy manny”,
“5-6 białek jaj”,
“200g drobnego cukru (do bezy, ok. 1 szklanka)”,
“1 łyżka mąki ziemniaczanej”
],
“recipeInstructions”: [
{
“@type”: “HowToStep”,
“name”: “Przygotowanie Ciasta Kruchego”,
“text”: “Mąkę przesiać, dodać proszek do pieczenia i sól. Zimne masło posiekać lub zetrzeć na tarce, dodać do mąki. Dodać cukier puder i żółtka. Szybko zagnieść ciasto do połączenia składników w gładką kulę.”
},
{
“@type”: “HowToStep”,
“name”: “Chłodzenie Ciasta”,
“text”: “Ciasto podzielić na 3 części (2 większe, 1 mniejsza). Dwie części owinąć folią i włożyć do lodówki na 30 minut. Mniejszą część owinąć folią i włożyć do zamrażarki.”
},
{
“@type”: “HowToStep”,
“name”: “Przygotowanie Nadzienia Jabłkowego”,
“text”: “Jabłka obrać, usunąć gniazda nasienne i zetrzeć na tarce. Przełożyć do garnka, dodać cukier i cynamon. Dusić na małym ogniu, aż jabłka zmiękną i odparuje sok. Na koniec dodać bułkę tartą. Całkowicie ostudzić.”
},
{
“@type”: “HowToStep”,
“name”: “Składanie Spodu”,
“text”: “Piekarnik nagrzać do 180°C. Formę (25×35 cm) wyłożyć papierem. Jedną część ciasta z lodówki wylepić na dnie formy. Nakłuć widelcem i podpiec przez 15 minut. Ostudzić. Na podpieczony spód wyłożyć ostudzone jabłka. Drugą część ciasta z lodówki rwać na kawałki i rozkładać na jabłkach.”
},
{
“@type”: “HowToStep”,
“name”: “Przygotowanie Bezy i Kruszonki”,
“text”: “Białka ubić na sztywno ze szczyptą soli. Stopniowo dodawać cukier, ubijając aż piana będzie lśniąca i gęsta. Dodać mąkę ziemniaczaną i delikatnie wymieszać. Wyłożyć pianę na ciasto. Na wierzch zetrzeć na tarce zamrożoną część ciasta.”
},
{
“@type”: “HowToStep”,
“name”: “Pieczenie Pleśniaka”,
“text”: “Piec w 180°C przez około 50 minut, aż beza będzie złocista i chrupiąca.”
},
{
“@type”: “HowToStep”,
“name”: “Studzenie”,
“text”: “Po upieczeniu uchylić drzwiczki piekarnika i zostawić ciasto na 15 minut. Następnie wyjąć i studzić całkowicie na kratce przed krojeniem.”
}
]
}